اگر اهل تجارت یا خرید و فروش هستید احتمالا عبارت اعتبار اسنادی یا ال سی به گوش‌تان خورده باشد. مطمئناً یکی از نگرانی‌های افرادی که قصد خرید و فروش از راه دور را دارند یا درحال مذاکره برای انجام یک معامله تجاری هستند این است که مبلغی که در قرارداد ذکر شده است به موقع به حساب‌شان ریخته نشود. در چنین موقعیت‌هایی شبکه بانکی جهانی وارد عمل می‌شود و نقش نمايندگان مالی هر دو طرف مذاکره را ایفا می‌کنند. سیستم بانکی کشور ما با وجود تمامی محدودیت‌هایی که در پیش رو دارد، از این غافله جا نمانده است و هم به صورت ریالی و هم به صورت ارزی اعتبارات اسنادی صادر می‌کند.
اعتبار اسنادی چیست؟
ال سی (LC) که مخفف عبارت انگلیسی Letter of Credit است، در زبان ما به عنوان اعتبار اسنادی شناخته می‌شود. اعتبار اسنادی از جمله خدمات مهم بانکی است که ریسک معاملات بین‌المللی و داخلی را به طرز قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. ال سی درحقیقت همان اسنادی است که بانک‌ها و موسسات مالی برای افراد حقیقی یا حقوقی صادر می‌کنند تا به طرف مقابل آن‌ها در معامله تعهد بدهند که مبلغی که باهم توافق کردند در موعد مقرر به آن‌ها پرداخت می‌شود.
اهمیت این اسناد زمانی بیشتر به چشم می‌آید که خریدار قصد داشته باشد از کشور خودش با فروشنده‌ای که در کشور دیگری حضور دارد، معامله تجاری انجام دهد. اختلاف مسافت زیاد، فرهنگ و زبان متفاوت کمی ترس به جان فروشندگان می‌اندازد که طرف مقابل بدقولی کند و مبلغی موردنظر را به حساب‌شان نریزد.
درست در چنین مواقعی است که بانک به عنوان واسطی امن ظاهر می‌شود و در قالب اعتبار اسنادی به فروشنده تعهد می‌دهد که خریدار، مبلغ معین شده را در زمان مقرر پرداخت کند و اگر بنا به هر دلیلی توان پرداخت این مبلغ را به طور کامل نداشت، بانک موظف است خود کسری آن را پرداخت کند.
بانکی که قرار است در آن گشایش ال سی صورت بگیرد، برای اینکه به دردسر نیافتد قبل از اینکه هرگونه تعهدی بدهد، تحقیقات لازم را به عمل می‌آورد تا مطمئن شود درخواست‌کننده توان مالی لازم برای اجرای تعهداتش را داشته باشد. حساب پر از پول، وثيقه کافی و سوابق اعتبار مالی بسیار درخشان می‌توانند این اطمینان خاطر را به بانک بدهند تا ريسک کند و متعهد به پرداخت به موقع آن شخص شود. مهم‌ترین تفاوت اعتبار اسنادی با چک هم دقیقا همین تعهدی است که بانک به طرف دیگر معامله می‌دهد.
مزایای اعتبار اسنادی
بدون هیچ تردیدی می‌توان گفت، مهم‌ترین مزیت اعتبارات اسنادی اطمینانی است که برای فروشنده ایجاد می‌شود. نهادی مانند بانک، خیال فروشنده را راحت می‌سازد که پس از فروش و تحویل کالا، وجه خود را تمام کمال و درست سروقت خود دریافت می‌کند. از جمله دیگر مزایای اعتبار اسنادی یا همان ال سی (LC) به این موارد می‌توان اشاره کرد:
- کنترل تاریخ حمل بار و تحویل نهایی کالا در زمان مقرر
- تحصیل اسناد حمل برطبق شرایط قرارداد
- موکول شدن پرداخت وجه اعتبار به فروشنده به بعد از انتقال و فک مالکیت کالا
- امکان کسب تسهیلات بیشتر برای فروشنده در مقابل اعتبار گشایش‌شده
خطرات و ریسک‌های اعتبار اسنادی
در کنار مزایای قابل توجهی که اعتبارات اسنادی برای معاملات تجاری به همراه دارند، خطرات و ریسک‌هایی نیز وجود دارد. از جمله این مخاطرات این‌هاست:
- خطر کلاهبرداری توسط فروشنده‌ای که با جعل اسناد یا دست‌کاری متن آن، بدون تحویل کالا به وجه را دریافت کند.
- ریسک حاصل از محدودیت‌های حکومتی به دلیل وجود تحریم‌های بانکی
- متوقف شدن اجرای قرارداد به دلیل وقوع فجایع طبیعی یا جنگ
تنزیل اعتبار اسنادی چیست؟
اگر یك سند تجاری مانند اعتبار اسنادی به‌صورت وعده‌دار صادر شود، یعنی به عنوان مثال بر روی برات در هنگام صدور ، تاریخ خاصی قید شده باشد، دارنده آن می‌تواند پیش از رسیدن موعد سررسید به بانك یا شخص ثالث مراجعه کرده و بانک هم با كم كردن درصدی از مبلغ ثبت‌شده در سند، وجه برات را به صورت نقدی به دارنده آن پرداخت كند. سپس در تاریخ سررسید، تمام وجه نوشته شده بر روی برات از پذیرنده حواله یا دیگر مسئولین برات دریافت کند.
تنزیل اعتبار اسنادی به ۲ صورت با حق رجوع به فروشنده و بدون حق رجوع به فروشنده انجام می‌شود