خرید سکه همواره یکی از راه‌های متداول برای حفظ سرمایه در کشور ما بوده است اما دولت‌ها با هدف کنترل بازار اقدام به وضع مالیات خرید سکه می‌کنند.
عده زیادی از هم وطنان در طی نوسانات اقتصادی سال 97 اقدام به خرید سکه و ارز نموده‌اند. تا کنون دو بخشنامه در خصوص دریافت مالیات از ایشان وضع شده است.
اولین مورد بخشنامه ۲۰۰/۹۸/۵۰۷ موسوم به بخشنامه مالیات مقطوع عملکرد سال ۹۷ دریافت کنندگان سکه از بانک مرکزی بود که در مورخ ۹۸/۳/۱۲ صادر گردید. همچنین بخشنامه دیگری نیز با نام مالیات مقطوع عملکرد سال 1398 اشخاص حقیقی دریافت کننده سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و طی شماره 200/99/512 در تاریخ 1399/05/22 ابلاغ گردیده است.
مالیات خرید سکه چیست؟
با توجه به این که کسب درآمد از طریق خرید و فروش سکه باید تابع قوانین مالیات بر درآمد باشد، بنابراین از نظر قانونی خرید و فروش سکه نوعی درآمد به حساب آمده و مشمول مالیات می‌باشد.
طبق این اصل، سازمان امور مالیات در مورد کسانی که اقدام به ثبت نام در سامانه خرید سکه بانک مرکزی نموده و پس از مدتی برای کسب سود اقدام به فروش این سکه‌ها کرده‌اند، کسب درآمد شناسایی کرده و مالیات قطعی خرید سکه را با شرایطی برای ایشان وضع نموده است.
تبصره‌ای ذیل ماده 100 مربوط به مودیان مالیاتی پیش‌بینی‌شده است که افراد دریافت کننده سکه را که از این طریق کسب درآمد کرده‌اند با مشخص کردن سقفی مشمول پرداخت مقطوع مالیات نموده است. این افراد از تسلیم اظهارنامه و ثبت نام مالیاتی معاف شده اند.
حذف مالیات سکه
محاسبه مالیات سکه و قطعی بودن پرداخت آن صرفاً برای کسانی معنا دارد که از طریق خرید و فروش سکه کسب سود کرده باشند؛ بنابراین اگر کسی اقدام به خرید سکه کرده باشد و آن را نفروخته باشد، مشمول این مالیات نخواهد شد.
طبق رأی دیوان عدالت اداری بر این مطلب تأکید شده و در حکم این دیوان آمده است:
با عنایت به اینکه اصولاً فلسفه وضع قوانین مالیاتی رعایت عدالت مالیاتی است و از افرادی که منتفع می‌شوند، باید مالیات اخذ شود و در این بخشنامه‌ها، جایگزین مناسب برای احتمال خلاف پیش‌بینی‌شده است و آن رسیدگی به اعتراض به ادعای خریداران سکه می‌باشد، ادعای آن‌ها در هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی رسیدگی خواهد شد. در صورت اعتراض به موارد رسیدگی و در صورت ادعای عدم فروش و برای بیش از سقف تعیین شده نیز رسیدگی عادی و ارائه مدارک و مستندات و ارائه اظهارنامه (بیش از 200 سکه) پیش‌بینی‌شده است.
معافیت مالیات سکه
باید توجه داشت که معافیت مالیات سکه تابع اعلام بانک مرکزی می‌باشد. به این معنا که اگر هنگام فروش سکه بانک مرکز در گواهی سکه خود اعلام کرده باشد که خرید این سکه مشمول مالیات نمی‌باشد، افراد ملزم به پرداخت مالیات برای خرید آن نمی‌باشند.
در صورتی که بانک مرکزی این مطلب را بدون تصریح بگذارد، یعنی مشخص نکند که خرید سکه مشمول مالیات هست یا خیر، این مبهم بودن به سازمان امور مالیاتی این امکان را می‌دهد که مالیات قطعی و غیر قطعی مشخص نموده و از خریداران سکه، مالیات خرید سکه دریافت نمایند.
جریمه دیرکرد پرداخت مالیات سکه
با توجه به اینکه مالیات خرید سکه مشمول دیرکرد موضوع ماده 190 قانون مالیات‌های مستقیم می‌باشد، کلیه خریداران سکه از بانک مرکزی در سال‌های 97 و 98 که تاکنون نسبت به پرداخت مالیات اقدام نکرده باشند، مشمول جریمه دیرکرد ماهیانه 2.5 درصد خواهند شد.
سازمان امور مالیاتی با درنظرگرفتن شرایط کرونایی و با توجه به این که به صاحبان مشاغل تا 15 تیرماه فرصت ارائه اظهارنامه مالیاتی را تمدید کرده است، شرایط مشابهی را نیز برای خریداران سکه فراهم نموده است.
بر این اساس کلیه خریداران حقیقی سکه از بانک مرکزی که در سال گذشته باید نسبت به پرداخت مالیات اقدام می‌کردند، فرصت پرداخت مالیات آن‌ها تا 15 تیرماه سال 1400 تمدید شده است.
بدیهی است که در صورت عدم تمدید این مهلت، این افراد مجبور خواهند بود که جریمه دیرکرد ماهیانه 2.5 درصد را در رسیدگی مالیاتی پرداخت نمایند.
استعلام شمول مالیات خرید سکه
برای استعلام مالیات سکه صفحه‌ای با عنوان پیگیری نحوه پرداخت مالیات خریداران سکه در سایت سازمان امور مالیاتی کشور پیش‌بینی‌شده است.
در این صفحه افراد می‌توانند با وارد کردن کد ملی خود نسبت به شمول یا عدم شمول مالیات خرید سکه خود، استعلام نمایند.
در توضیحات این صفحه آمده است که
با توجه به مفاد ۱ و ۹۳ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴ و بنا به اختیار حاصل از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مذکور و منظور تکریم مودیان و تسهیل وصول مالیات و ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در تعیین مالیات عملکرد سال ۱۳۹۷ دریافت کننده سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران سازمان مالیاتی اقدام به طراحی سیستم اخذ مالیات برخط نموده است.
همچنین با توجه به متفاوت بودن فرایند پرداخت مالیات برای گروه‌های مختلف مشمولان، افراد بعد از استعلام مشمول مالیات سکه بودن، با فرایند پرداخت مالیات خویش نیز آشنا شده و راهنمایی‌های بعدی به ایشان ارائه می‌شود.