ترازنامه یکی از صورت های مالی اساسی است که با عناوین بیلان و صورت وضعیت مالی هم شناخته می شود و در زبان انگلیسی به آن Balance Sheet گفته می شود.
ترازنامه گزارشی است که مشخص می کند وضعیت دارایی، بدهی و سرمایه یک واحد اقتصادی در یک زمان مشخص به چه شکل است. در واقع اهمیت ترازنامه به حدی است که می توان آن را به عنوان وضعیت یک واحد اقتصادی در قالب تصویر در نظر گرفت.
ترازنامه باید توسط حسابرسی و در پایان دوره های مالی تهیه شود. این گزارش از 3 بخش اصلی دارایی، بدهی و سرمایه تشکیل می شود که معادله اصلی حسابداری را تشکیل می دهند. وضعیت کلی یک ترازنامه باید شبیه به معادله اصلی حسابداری باشد.
دارایی = بدهی + سرمایه (حقوق صاحبان سهام)
به زبان ساده ترازنامه می گوید که یک شرکت چه میزان دارایی دارد، چه مقدار بدهی دارد و صاحبان شرکت چه مقدار سرمایه گذاری کرده اند.
اقلام تشکیل دهنده ترازنامه شامل چه مواردی است؟
مهمترین بخش از یک ترازنامه دو ستون اصلی آن است که باید با هم تراز باشند. یک ستون به دارایی ها اختصاص می یابد و ستون دوم مجموع بدهی ها و میزان سرمایه (حقوق صاحبان سهام) است. البته اقلام تشکیل دهنده یک ترازنامه تنها شامل این دو ستون نیست و بخش های دیگری هم در آن وجود دارد که در ادامه بیشتر در مورد آن ها توضیح می دهیم.
ستون دارایی ها در ترازنامه
در ستون اول دارایی های یک واحد اقتصادی به ترتیب میزان نقدینگی از بالا به سمت پایین قرار می گیرند. منظور از میزان نقدینگی دارایی این است که سهولت تبدیل آن دارایی به وجه نقد چقدر است. هر چه سهولت تبدیل دارایی به پول نقد بیشتر باشد نقدینگی آن بیشتر است و باید در سطرهای بالایی ستون قرار بگیرد.
دارایی خود شامل دو است:
دارایی های جاری مثل: وجه نقد – اوراق بهادار قابل فروش – حساب های قابل نقد – موجودی کالا، مخارج پیش پرداخت شده و …
دارایی های غیرجاری مثل: سرمایه گذاری های بلند مدت – دارایی های ثابت – دارایی های نامشهود و …
دارایی های جاری نقدینگی بالاتری دارند.
